Internationale vrouwendag 2022: niets over vrouwen, zonder vrouwen

Nieuwsbericht | 08-03-2022 | 09:31

Wat we momenteel in Oekraïne zien is onbeschrijfelijk. Wie had ooit gedacht dat Europa nog zo’n verwoestende oorlog zou meemaken? Tegen die achtergrond lijkt het opkomen voor gelijke rechten van mannen en vrouwen een bijzaak. Niets is minder waar. Want deze Internationale Vrouwendag klinkt de roep tot solidariteit van mannen voor gendergelijkheid harder dan ooit. Als Nationaal Coördinator tegen Discriminatie en Racisme voel ik mij aangesproken door die oproep. Ik pak die handschoen dan ook van harte op. Want zolang mannen op tal van terreinen beslissingen nemen die vrouwen direct of indirect raken, komt er van gelijke behandeling niet veel terecht.

Nederland doet het internationaal gezien niet goed
Artikel 1 van onze Grondwet stelt dat iedereen die zich in Nederland bevindt onder gelijke omstandigheden gelijk dient te worden behandeld. Zo ver is het helaas nog lang niet. Dat constateer ik met pijn in mijn hart. Uit internationaal vergelijkend onderzoek – zoals van het World Economic Forum en de Wereldbank – blijkt keer op keer dat we veel minder goed scoren dan menigeen misschien zou verwachten. We denken een tolerant en progressief land te zijn, maar zien daarbij over het hoofd dat er tientallen landen zijn die veel beter scoren als het gaat om de gelijke behandeling van mannen en vrouwen. En dat zijn zeker geen usual suspects; in landen als Costa Rica, de Filippijnen en Albanië is bijvoorbeeld sprake van meer gendergelijkheid dan in Nederland.

Ongelijke behandeling kom je overal tegen
De afgelopen periode zijn we als samenleving met onze neus op de feiten gedrukt als het gaat om seksueel grensoverschrijdend gedrag. We kregen schokkende en ontluisterende inkijkjes in verstoorde machtsstructuren, waar vooral vrouwen slachtoffer van zijn. Maar wist u dat er ook allerlei meer subtiele voorbeelden van ongelijke behandeling van mannen en vrouwen in onze samenleving zijn te benoemen? Neem nu de kans dat een vrouw blijvend letsel overhoudt aan een auto-ongeluk. Die is 50% groter dan bij een man! Waarom? Veel maatregelen die letsel voor de bestuurder moeten voorkomen, zijn alleen afgestemd op mannen, en niet op kleinere, lichtere vrouwen. Een ander voorbeeld: medicijnonderzoek dat nog te vaak wordt uitgevoerd met vooral mannen als proefpersoon. Daarbij voorbijgaand aan alle verschillen tussen het mannen- en het vrouwenlichaam. Met als gevolg onnodige bijwerkingen en zelfs een minder optimale behandeling van bijvoorbeeld hart- en vaatziekten bij vrouwen. Of kijk naar Caribisch Nederland. Daar komt het nog steeds voor dat vrouwen bij het aangaan van een arbeidsovereenkomst moeten beloven dat zij niet zwanger zullen worden. Gebeurt dat toch, dan kan zelfs ontslag volgen. De onacceptabele salarisverschillen kunnen niet ongenoemd blijven. Gemiddeld genomen verdienen mannen een maandsalaris meer dan vrouwen. En het percentage vrouwelijke hoogleraren op Nederlandse universiteiten? Slechts één op de vier vrouw.

Stel desnoods wettelijke verplichtingen in
Dit is een greep uit de vele uiteenlopende voorbeelden van ongelijke behandeling van mannen en vrouwen. Ook Nederland heeft nog een lange weg te gaan naar gendergelijkheid. En die weg is niet recht en overzichtelijk, maar lang en vol onverwachte bochten en afslagen. Hoe zorgen we dat we de juiste route vinden? Ik denk dat de sleutel is dat we gezamenlijk heel hard moeten werken aan gelijkwaardige representatie van mannen en vrouwen op alle niveaus. Vrouwen moeten meebeslissen over zaken die hen aangaan. Het credo ‘Niets over ons zonder ons’ moet onverkort gelden op álle plekken waar beslissingen worden genomen. Stel desnoods wettelijke verplichtingen in om dat voor elkaar te krijgen.

Meer welzijn en welvaart voor iedereen
Een goede balans van mannen en vrouwen op plekken waar de besluiten worden genomen, leidt tot betere besluiten, een hogere betrokkenheid en tot een evenwichtiger afweging van alle belangen. Bovendien worden we daar gelukkiger van: een betere afspiegeling levert meer welzijn en welvaart op voor iedereen. Dit betekent bijvoorbeeld dat managementteams zich in gelijke mate moeten verhouden tot de samenstelling van de organisatie. Dat de Tweede Kamer ook écht een volksvertegenwoordiging is. En dat studenten niet onevenredig vaak college krijgen van mannelijke hoogleraren. Stel concrete doelen, monitor de voortgang en voer zo nodig harde quota in om die verhouding zo te krijgen dat ook vrouwen evenredig gerepresenteerd worden. Het is tijd voor verandering. Ik ben solidair aan de vrouwenzaak. En ja, ik ben een feminist.

Rabin Baldewsingh, de Nationaal Coördinator tegen Discriminatie en Racisme