Townhall-sessie neutraliteit en overheid, 6 november 2023 Den Haag
Nog geen week na de eerste sessie in juni 2023 kondigde verantwoordelijk minister Dilan Yeşilgöz van Veiligheid en Justitie op de islamitische feestdag Eid al-Adha (Offerfeest) aan dat ze de motie van PVV-Kamerlid Lilian Helder nog voor de zomervakantie uit zou gaan voeren. De discussie daarna over dit thema verstomde echter niet, maar werd breder en meer gevoerd. De behoefte daaraan werd van alle kanten bevestigd. Door één van de politievakbonden, door talloze (wijk)agenten, door de kwartiermaker Diversiteit van de politie én door plaatsvervangend korpschef Liesbeth Huyzer richting haar organisatie. Zij zei: “Laten we vooral met een open mind blijven kijken naar dit vraagstuk en de hand blijven reiken naar iedereen, ook naar hen die vanuit overtuiging hun geloof zichtbaar tot uiting willen laten komen”
Diversiteit, gelijke behandeling, antidiscriminatie en representatie maken en blijven onlosmakelijk onderdeel uit van de bredere discussie over een echt inclusieve overheid.
Dialoog
In de tweede sessie en laatste dialoogsessie inzake neutraliteit en overheid in Den Haag is in het licht van bovenstaande bespiegelingen ingezet op deelname van overheidsorganisaties en ambtenaren en vertegenwoordigers van de landelijke politieke partijen. Er is ook specifiek nog ingezoomd op de discussie over het mogen dragen van religieuze symbolen door boa’s bij gemeenten
Inclusie is geen keus, maar noodzaak voor een representatieve en rechtvaardige overheid. Dat was de boodschap die in deze bijeenkomst naar voren kwam.
Er zijn veel vragen gesteld over de verhouding neutraliteit en overheid.
Wanneer is een geüniformeerde overheidsdienaar neutraal? Komt dat voort uit het uiterlijk zoals bijvoorbeeld een religieuze hoofdbedekking of juist uit het gedrag en handelen?
Bestaat neutraliteit eigenlijk wel? Is een man neutraal voor een vrouw? Is een ‘wit’ persoon neutraal voor een persoon van kleur? Is een agent volgetekend met tatoeages neutraal voor iemand die streng gelovig is?
Tijdens de dialoogsessie was er consensus dat we in Nederland in een kramp zitten als het gaat om religieuze uitingen in relatie tot geüniformeerde overheidsberoepen. Er is sprake van een politiek culturele norm die mensen uit religieuze minderheidsgroepen willens en wetens uitsluit. Er kan niet worden gewacht tot de conservatieve (politieke) meerderheid zich op zijn gemak voelt bij een agent met een hoofddoek, keppel, kruisje of tulband. De overheid dient te staan voor Art.1 van de Grondwet. ‘De tijd van gelijkwaardigheid is altijd nu’ aldus een van de deelnemers.
Er was zeer waardevolle inbreng van deelnemers van onder andere departementen, gemeenten, de politie, brandweer, defensie, douane en rechterlijke macht. Ook aanwezig waren vertegenwoordigers van de universiteit Utrecht, de staatscommissie tegen discriminatie en racisme die zich schaarden achter het belang van het niet opleggen van een politiek-culturele norm van een dominante meerderheidsgroep als het gaat om inclusiviteit van overheidsorganisaties.
Het lijkt erop dat het gesprek over dit onderwerp nog lang niet klaar is.