Mislukte rugoperaties en een overheid die wegkijkt
Door Rabin Baldewsingh
In 2012 en 2013 werden in totaal 29 Bonairiaanse patiënten met rugklachten doorverwezen door de Zorgverzekeringskantoor BES (ZJCN/VWS) voor medische behandeling naar de Pablo Tobón Uribe-kliniek in Medellín in Colombia. Dit, onder regie van het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) in Den Haag. Na terugkeer bleek dat velen van hen complicaties hadden opgelopen, variërend van aanhoudende pijn tot blijvende invaliditeit. Een onderzoek door de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) in 2015 concludeerde dat er sprake was van ‘nodeloze, verkeerd geïndiceerde, gecompliceerde en zelfs slecht uitgevoerde ingrepen’. Het ministerie en het Zorgverzekeringskantoor BES werd al snel door de patiënten aansprakelijk gesteld voor de geleden schade. Na veel getouwtrek is uiteindelijk door VWS een minnelijke schikking getroffen voor een regeling met 10 van de gedupeerden. Voor de overige 19 patiënten is tot op de dag van vandaag een schikking uitgebleven, ondanks een toezegging van VWS in 2016 om alle schade te vergoeden. In januari 2025 ging een van de gedupeerden in hongerstaking om aandacht te vragen voor hun schrijnende situatie en ook uit onvrede over het uitblijven van een passende schadevergoeding. Dit leidde tot directe gesprekken tussen de patiënt en vertegenwoordigers van ZJCN/VWS, waarna de hongerstaking werd beëindigd. Het ministerie benadrukte voor de zoveelste keer dat zij ‘zo snel mogelijk tot een fatsoenlijke regeling’ zouden komen met alle gedupeerden, maar een daadwerkelijke oplossing blijft nog altijd uit. Ondanks de toezegging van VWS zijn de gesprekken over de hoogte van de schadevergoeding vastgelopen en is er tot op heden geen bevredigende oplossing bereikt. Nog altijd zitten de betrokkenden met lege handen thuis en is niemand bij het ministerie en het Zorgkantoor verantwoordelijk gesteld voor deze mislukte operaties.
Wat mij betreft is het een nationale schande dat het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport er na twaalf jaar nog steeds niet in is geslaagd om recht te doen aan de 19 Bonairiaanse patiënten die blijvend letsel hebben opgelopen. Deze patiënten wachten al ruim 12 jaar (!) op een rechtvaardige schadevergoeding, terwijl de Nederlandse overheid hen in de kou laat staan.
De Nationale ombudsman heeft herhaaldelijk zijn zorgen geuit over de trage voortgang en de ongelijke machtsverhouding tussen de overheid en de gedupeerden. In januari van dit jaar benadrukte de Ombudsman in een brief aan Staassecretaris Karremans dat de overheid zich laat bijstaan door de landsadvocaat, terwijl de inwoners van Bonaire geen toegang hebben tot diensten zoals het juridisch loket, dat maar niet van de grond komt door ambtelijk falen. Dit plaatst de patiënten in een uiterst kwetsbare positie. De Ombudsman drong aan op een snelle afwikkeling van deze langlopende kwestie. “ZJCN/VWS heeft hierover contact met de Ombudsman en zal een aanbod organiseren”, staat in een verklaring van VWS van januari jongstleden. We zijn nu bijna tweeëneenhalve maand verder en nog steeds zijn de patiënten aan hun lot overgelaten. En bestuurlijk Nederland is stil en neemt geen verantwoordelijkheid.
Het is ondenkbaar dat een dergelijk falen in Nederland zelf zou worden getolereerd. In vergelijkbare situaties in Nederland zouden bewindspersonen hun verantwoordelijkheid nemen en aftreden. Maar wanneer het gaat om onze medeburgers op Bonaire, lijkt de urgentie te ontbreken en wordt er weggekeken. Deze kwestie is symptomatisch voor een breder probleem binnen de Nederlandse overheid, waar hersteloperaties keer op keer tekortschieten en gedupeerden opnieuw worden beschadigd. De Nationale ombudsman concludeerde al eerder dat de overheid nauwelijks leert van eerdere fouten en te weinig oog heeft voor de behoeften van gedupeerden. Het is hoog tijd dat de Nederlandse overheid haar verantwoordelijkheid neemt en deze kwestie naar tevredenheid van de patiënten afwikkelt. Mijn oproep is dan ook: Luister naar de oproep van de Nationale ombudsman, bied de noodzakelijke juridische en medische ondersteuning, en zorg voor een rechtvaardige compensatie voor deze wanhopige mensen. Het is een kwestie van menselijke waardigheid en rechtvaardigheid.