Meer diversiteit in de media
Wij zijn een land dat met de kernwaarden van de Verlichting de pluriforme samenleving vorm heeft gegeven: Vrijheid, Gelijkheid en Solidariteit. Al vanaf 1848 hebben wij het Gelijkheidsbeginsel stevig verankerd in onze Grondwet. Ondanks de sterke verzuiling in de 19e en 20ste eeuw - in de samenleving en in de media - hebben we, juist het Gelijkheidsbeginsel benadrukkend, “de boel bij elkaar gehouden”. Maar de pluriformiteit in de samenleving werd na de immigratie van grote groepen mensen uit de voormalige koloniën en rond het Middellandse Zeegebied – en nu ook door de immigratie van mensen uit andere delen van de wereld - op een andere manier versterkt en zichtbaar. Plotseling kreeg onze pluriformiteit een kleur, had kenmerken waarmee we niet overweg konden, omdat die schijnbaar niet door iedereen als “de eigene” herkend werden. Ook niet door de media. Dit betekende dat lange tijd de Nederlandse media grote groepen mensen en hun verhalen uitsloten, omdat de media niet erin slaagde hun verhaal, hun geschiedenis en erfgoed en hun pijn en uitdagingen in te sluiten in de beeldvorming waarvoor diezelfde media voor een belangrijk deel verantwoordelijk was en nog steeds is.
Ik heb jarenlang programma’s en nieuwsberichten moeten volgen met als resultaat: nauwelijks een afspiegeling als het ging om vrouwen, mensen met een beperking en mensen met een migratieachtergrond. Pas enkele jaren geleden veranderde de mindset in Hilversum langzaam. Nu zie ik bij de presentatoren en verslaggevers die in beeld zijn steeds meer diversiteit. Ik zie meer vrouwen en mensen met een migratieachtergrond aan tafel zitten bij talkshows (vaak wel dezelfde gekleurde mensen) en zie bij de STER-reclames steevast iemand met een migratieachtergrond een rol spelen. Het journaal blijft niet meer hangen in de grote steden in het westen van het land, maar reist dwars door het land.
Een op de vier Nederlanders heeft een migratieachtergrond. Dat zien we natuurlijk nog niet terug op televisie, zo blijkt ook uit onderzoeken van de NRC en de Nationale Ombudsman. Qua diversiteit valt het nog steeds erg tegen op TV. Tussen de 90 en 95 procent van de talkshowgasten is bijvoorbeeld wit. En dat is ook ongeveer het percentage op de redacties. En als er überhaupt mensen met een bi-culturele achtergrond wel op de nationale televisie gebracht worden, dan is dat niet zelden gekoppeld aan thema’s als migratie, veiligheid, criminaliteit of het land van herkomst.
Ik kan u zeggen dat ik in de afgelopen periode van diverse kanten signalen heb gekregen over diversiteit en inclusiviteit bij de journalistiek en in de mediasector. Er wordt gezegd: aan de buitenkant wordt hard gewerkt om het divers te krijgen als het gaat om presentatoren en verslaggevers die in beeld komen. Maar daar waar de besluitvorming plaatsvindt, daar is het allemaal heel eenzijdig qua samenstelling. En dat zie je gereflecteerd in bijna alle programma’s. Wat mij verder wel opvalt is dat webpagina’s van de verschillende omroepen (uitzonderingen daargelaten) een heel divers en kleurrijk beeld laten zien. Maar als ik doorklik naar de Raad van Toezicht, de Raad van Bestuur, de Directie, het directieteam en de managers… Er staat geen Fatima of Susila tussen. Geen Erdin, Abdel of Awinash. Ze heten allemaal Niels, Annemiek, Erik en Robert. Het is een vrij homogeen gezelschap. Ongetwijfeld hele deskundige mensen, maar dat heeft weinig te maken met diversiteit of inclusie.
Begrijp me goed: ik wil niemand voor het hoofd stoten. Ik wil slechts een spiegel voorhouden. Bovendien hebben wij het hier over een existentiële vraag van het (publieke) omroepbestel. Heeft de (publieke) omroep over tien jaar dan wel bestaansrecht? Als die vraag bevestigend beantwoord wordt dan is het van belang om nu tot actie over te gaan. Meer dan ooit. Mensen moeten zich kunnen herkennen in de programma’s die gemaakt worden en aan het grote publiek vertoond worden. Daarvoor is het van belang dat divers Nederland vanuit diverse gezichtspunten bediend wordt. We moeten overgaan tot het presenteren van een inclusief Nederland. Dat kan pas als je personeelsbestand écht divers is, een dwarsdoorsnede van de samenleving. Niet alleen de presentatoren, maar juist ook de managers, de directeuren, de eindredacteuren, de hoofdredacteuren, de redactiechefs. Want, die nemen de beslissingen. Ik ben ervan overtuigd dat meer diversiteit ertoe leidt dat er – vanuit verschillende perspectieven - meer tegels gelicht zullen worden. Dat verdient ons Nederland, nu meer dan ooit!
Rabin Baldewsingh
